Sep 2 • Redactie Wellbe
Wanneer sporten tegen je gaat werken: te veel sporten (oversporten) en burn-out
Sporten geeft energie, maar te veel sporten kan je lichaam uitputten en herstel vertragen. Leer de signalen van te veel sporten herkennen en ontdek hoe je weer in balans komt.
Er is ook een keerzijde aan beweging, namelijk oversporten. Intensief sporten werkt dan juist averechts bij burn-out. Veel mensen leven op adrenaline, endorfine en dopamine – die snelle kick van sporten. Even voel je je sterk, opgeladen en helder. Maar vaak is dit een schijnherstel. Sporten zorgt namelijk voor een tijdelijke piek in gelukshormonen, waardoor je je beter voelt. Maar als je sport om 'op de been te blijven' in plaats van om je lijf te voeden, verhult die opgejaagde energie de werkelijke uitputting die eronder zit.
Vooral bij mensen met te veel spannings- en burn-outklachten kan dit extra lastig zijn. Je voelt je leeg, je batterij is zo goed als op, maar toch ga je door. Want ja, sporten helpt toch tegen stress? Maar wat als het juist je laatste restje energie wegvreet? Die endorfine en dopamine geven je een korte kick, maar verhullen eigenlijk de echte uitputting die eronder ligt.
Vooral bij mensen met te veel spannings- en burn-outklachten kan dit extra lastig zijn. Je voelt je leeg, je batterij is zo goed als op, maar toch ga je door. Want ja, sporten helpt toch tegen stress? Maar wat als het juist je laatste restje energie wegvreet? Die endorfine en dopamine geven je een korte kick, maar verhullen eigenlijk de echte uitputting die eronder ligt.
De valkuil van dopamine en endorfine bij te veel sporten
Misschien herken je het wel: je sleept jezelf naar de sportschool, zelfs als je eigenlijk het liefst onder een dekentje wil liggen. Steeds harder, steeds langer. Je leeft op door de aanmaak van dopamine en endorfine. Die hormonen geven je een tijdelijke boost, alsof je ineens de wereld weer aan kan.
Het probleem is dat dit vaak schijnherstel is. Je voelt je opgeladen, zelfs als je lijf al lang op de reservebatterij functioneert. Dit komt onder andere door de dopamine die wordt aangemaakt. Die geeft je een gevoel van overwinning, dat heb je toch maar weer gedaan. En dat is je vooral gelukt door de aanmaak van endorfine, de stof die o.a. als een pijnstiller werkt, waardoor je helemaal niet voelt hoe moe je bent. Het lijkt misschien op herstel, maar eigenlijk put je jezelf alleen maar verder uit en gaat het juist ten koste van je herstel.
Je jaagt je lichaam voortdurend op, waardoor je cortisolspiegel hoog blijft. Te lang hoog in je cortisol zitten zorgt ervoor dat je lichaam niet meer in de herstelmodus komt. Het blijft 'aan' staan. En dat betekent: geen tijd om op te laden, maar wél om steeds verder op te branden.
Pas als je hiermee stopt en intensief sporten vervangt door rustig bewegen door te wandelen of bijvoorbeeld yoga, voel je hoe moe je echt bent. En vanaf daar begint dan je herstel!
Het probleem is dat dit vaak schijnherstel is. Je voelt je opgeladen, zelfs als je lijf al lang op de reservebatterij functioneert. Dit komt onder andere door de dopamine die wordt aangemaakt. Die geeft je een gevoel van overwinning, dat heb je toch maar weer gedaan. En dat is je vooral gelukt door de aanmaak van endorfine, de stof die o.a. als een pijnstiller werkt, waardoor je helemaal niet voelt hoe moe je bent. Het lijkt misschien op herstel, maar eigenlijk put je jezelf alleen maar verder uit en gaat het juist ten koste van je herstel.
Je jaagt je lichaam voortdurend op, waardoor je cortisolspiegel hoog blijft. Te lang hoog in je cortisol zitten zorgt ervoor dat je lichaam niet meer in de herstelmodus komt. Het blijft 'aan' staan. En dat betekent: geen tijd om op te laden, maar wél om steeds verder op te branden.
Pas als je hiermee stopt en intensief sporten vervangt door rustig bewegen door te wandelen of bijvoorbeeld yoga, voel je hoe moe je echt bent. En vanaf daar begint dan je herstel!
Hoe herken je oversporten?
De signalen van te veel sporten lijken soms op de uitputtingsverschijnselen van een burn-out, maar hebben een paar duidelijke kenmerken die te maken hebben met de overbelasting van je lichaam:
- Je voelt je steeds uitgeput na het sporten, zelfs als je normaal gesproken juist energie zou moeten opbouwen.
- Je concentratie verslechtert, zelfs op dagen dat je niet sport. Het lijkt alsof je hoofd niet meer helder wil worden.
- Je hebt regelmatig last van spierpijn en blessures die maar niet lijken te herstellen.
- Je voelt een constante drang om te blijven sporten, zelfs als je lichaam signalen geeft dat het genoeg is geweest.
- Je hebt het idee dat je móét sporten, ook al voel je je fysiek en mentaal uitgeput.
Herkenbaar? Dan is het misschien tijd om even de sportschoenen in de kast te zetten. Je lichaam vraagt om herstel, niet om nog meer belasting. Normal text.
De oplossing: van overdrive naar herstel
Voor mensen die te veel sporten geldt dus: stop met intensief sporten en kies voor rustige, herstellende beweging. Wandelen, rustig fietsen, yoga of lichte stretching zijn beter voor je herstel. Ze helpen je zenuwstelsel te kalmeren, breken stresshormonen af en geven je lichaam de kans om écht bij te tanken.
Mensen met een burn-out moeten juist niet intensief sporten. Je lichaam heeft rust nodig, geen extra belasting. Het gaat om opladen, niet om uitputten.
Tip: Begin je dag met wat lichte beweging zoals stretchen of rustig wandelen. Dit helpt je brein op een positieve manier wakker te worden zonder je reserves uit te putten.
Lees ook: Wat was er eerst: de burn-out of het tekort aan beweging?
Mensen met een burn-out moeten juist niet intensief sporten. Je lichaam heeft rust nodig, geen extra belasting. Het gaat om opladen, niet om uitputten.
Tip: Begin je dag met wat lichte beweging zoals stretchen of rustig wandelen. Dit helpt je brein op een positieve manier wakker te worden zonder je reserves uit te putten.
Lees ook: Wat was er eerst: de burn-out of het tekort aan beweging?
© 2024 Wellbe Mentaal Welzijn BV - KvK-nummer: 92263429
